İdari Yargıda Yürütmeyi Durdurma
Yürütmeyi durdurma (YD), Ä°dari Yargılama Usulünde 2577 sayılı Ä°dari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27.maddesinde düzenlenmiÅŸtir. Yürütmenin durdurulması, Danıştay’da veya idare ve vergi mahkemelerinde açılan iptal davalarında istenebilen ve esas karardan önce verilen tedbir niteliÄŸinde bir karardır. Danıştay’da veya idari mahkemelerde dava açılmış olması tek başına dava edilen idari iÅŸlemin yürütülmesinin durdurulması için yeterli deÄŸildir. Bunun için belirli ÅŸartların gerçekleÅŸmesi ve mahkeme tarafından “yürütmenin durdurulması kabul†kararı verilmesi gerekir. Ä°dari Yargılama Usulünde Yürütmenin Durdurulmasının Åžartları Danıştay veya idari mahkemeler, idari iÅŸlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doÄŸması ve idari iÅŸlemin açıkça hukuka aykırı olması ÅŸartlarının birlikte gerçekleÅŸmesi durumunda yürütmenin durdurulmasına karar verebilir. Bunun için davalı idarenin savunmasının alınmasına gerek yoktur. Ancak davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra da bu kararı verebilirler. Yürütmenin durdurulması kararlarında idari iÅŸlemin hangi gerekçelerle hukuka açıkça aykırı olduÄŸu ve iÅŸlemin uygulanması halinde doÄŸacak telafisi güç veya imkânsız zararların neler olduÄŸunun belirtilmesi zorunludur. Uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari iÅŸlemlerin yürütülmesi, savunma alındıktan sonra yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabilir. Dava dilekçesi ve eklerinden yürütmenin durdurulması isteminin yerinde olmadığı anlaşılırsa, davalı idarenin savunması alınmaksızın istem reddedilebilir. Yürütmenin Durdurulması Åžartlarının DeÄŸerlendirilmesi Ä°dari iÅŸlemin uygulanması halinde telafisi güç ve imkânsız zararların doÄŸması durumu uygulamada daha çok “yıkım†kararı verilen hallerde karşımıza çıkmaktadır. Bu durum Danıştay veya idari mahkemeler tarafından uygulanmakla etkisi tükenecek bir iÅŸlem olarak görülür. Uygulamada yıkımla ilgili dosyalarda yürütmenin durdurulması talebi varsa idari mahkemeler bunu ivedi olarak inceler. Genellikle idarenin savunması alınmaksızın bu iÅŸlemin yürütmesi durdurulur. Uygulamada uygulanmakla etkisi tükenecek iÅŸlem olarak görülen bir diÄŸer iÅŸlem de “öğrencilerin okuldan uzaklaÅŸtırılmasıâ€dır. Bu hallerde de idarenin savunması alınmadan iÅŸlemin yürütmesi durdurulur. Örnekler çoÄŸaltılabilir. Burada uygulamada karşılaşılan bir duruma daha dikkat çekmekte fayda var. Uygulamada içeriÄŸi “parasal hak, özlük hakları, para cezaları vs.†olan iÅŸlemlerin iptali istemiyle açılan davalarda yürütmenin durdurulmasının istendiÄŸi görülmektedir. Bilinmelidir ki, Danıştay veya idari mahkemeler böyle bir iÅŸlemin telafisi güç ve imkânsız zararlar doÄŸurmayacağını belirterek yürütmenin durdurulması istemini reddetmektedirler. Bunun gerekçesi de ÅŸudur: Dava sonunda iÅŸlemin iptaline karar verildiÄŸinde davacı bütün haklarını faiziyle geri alabilecektir. Ä°dari iÅŸlemin açıkça hukuka aykırı olma durumu yürütmenin durdurulmasının bir diÄŸer ÅŸartıdır. BilindiÄŸi gibi bir idari iÅŸlemin iptali, yetki, ÅŸekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka aykırı olmasına baÄŸlıdır. Bu açılardan bir hukuka aykırılık varsa ve diÄŸer ÅŸart da gerçekleÅŸmiÅŸse iÅŸlemin yürütmesi durdurulur. ÖrneÄŸin, vali tarafından verilebilecek bir disiplin cezasının belediye baÅŸkanı tarafından verilmesi, bu iÅŸlemin yetki yönünden sakatlanmasına neden olur. Bu ÅŸartların gerçekleÅŸmemesi nedeniyle verilen “yürütmenin durdurulmasının reddi†kararı, davanın da reddedileceÄŸi anlamına gelmez. Dava sonunda mahkeme, iÅŸlemin yetki, ÅŸekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka aykırı olduÄŸuna kanaat getirirse iÅŸlemi iptal eder. Ä°dari Yargılama Usulünde Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilemeyecek Haller Kamu görevlileri hakkında tesis edilen atama, naklen atama, görev ve unvan deÄŸiÅŸikliÄŸi, geçici veya sürekli görevlendirmelere iliÅŸkin idari iÅŸlemler, uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari iÅŸlemlerden sayılmaz. Bu nedenle bu konularda tesis edilmiÅŸ bir iÅŸlemin iptali istemiyle açılan davada da yürütmenin durdurulmasına karar verilmez. Buna raÄŸmen davanın yürütmeyi durdurma talepli açılması davanın gereksiz uzamasına neden olur. Sadece ilgili kanun veya CumhurbaÅŸkanlığı kararnamesi hükmünün iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine baÅŸvurulduÄŸu gerekçesiyle yürütmenin durdurulması kararı verilemez. Vergi Mahkemelerinde Yürütmenin Durdurulması Vergi mahkemelerinde, vergi uyuÅŸmazlıklarından doÄŸan davaların açılması, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil iÅŸlemlerini durdurur. Ancak, Ä°dari Yargılama Usulü Kanunu’nun 26.maddesinin 3.fıkrasına göre iÅŸlemden kaldırılan vergi davası dosyalarında tahsil iÅŸlemi devam eder. Bu ÅŸekilde iÅŸlemden kaldırılan dosyanın yeniden iÅŸleme konulması ile ihtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine yapılan iÅŸlemlerle tahsilat iÅŸlemlerinden dolayı açılan davalar, tahsil iÅŸlemini durdurmaz. Bunlar hakkında yürütmenin durdurulması istenebilir. DiÄŸer Hususlar Yürütmenin durdurulması talep edilecekse bunun için “YD Harcı†yatırmak gereklidir. Yürütmenin durdurulması istemli davalarda idarenin savunma süresi kısaltılabilir. Ayrıca tebliÄŸin memur eliyle yapılmasına da karar verilebilir. Yürütmenin durdurulması kararları teminat karşılığında verilir; ancak, durumun gereklerine göre teminat aranmayabilir. Taraflar arasında teminata iliÅŸkin olarak çıkan anlaÅŸmazlıklar, yürütmenin durdurulması hakkında karar veren daire, mahkeme veya hâkim tarafından çözümlenir. Ä°dareden ve adli yardımdan faydalanan kimselerden teminat alınmaz. Yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilen kararlar; Danıştay dava dairelerince verilmiÅŸse konusuna göre Ä°dari veya Vergi Dava Daireleri Kurullarına, bölge idare mahkemesi kararlarına karşı en yakın bölge idare mahkemesine, idare ve vergi mahkemeleri ile tek hâkim tarafından verilen kararlara karşı bölge idare mahkemesine kararın tebliÄŸini izleyen günden itibaren yedi gün içinde bir defaya mahsus olmak üzere itiraz edilebilir. Ä°tiraz edilen merciler, dosyanın kendisine geliÅŸinden itibaren yedi gün içinde karar vermek zorundadır. Ä°tiraz üzerine verilen kararlar kesindir. Yürütmenin durdurulması kararı verilen dava dosyaları öncelikle incelenir ve karara baÄŸlanır. Yürütmenin durdurulmasına iliÅŸkin verilen kararlar on beÅŸ gün içinde yazılır ve imzalanır. Aynı sebeplere dayanılarak ikinci kez yürütmenin durdurulması isteminde bulunulamaz. Yürütmeyi Durdurma (YD) ve diÄŸer Ä°dare Hukuku makalelerimiz için web sitemizi ziyaret edebilirsiniz.